2018-yilning yanvar, fevral oylarida O’zbekistonda qama-qamalar nihoyatda ko’payib ketdi. MXX va prokuraturaning yuqori lavozimdagi amaldorlari qamalyapti. Bu qama-qamalarning Ozodlikda yoritilgan ro’yxatidan oltita misol keltiraman.
1. 22-yanvar kuni (2018-izoh meniki) hibsga olingan Surxondaryo viloyat MXX Tergov bo’limi sobiq rahbari Nodir To’raqulov ustidan O’zbekiston Harbiy prokuraturasi ochgan jinoiy ish doirasida 14 tergovchidan iborat sayyor guruh Termiz shahriga kelgan. Surxonlik tadbirkorlarga ko’ra, To’raqulov mazkur viloyatdagi faoliyati davomida jinoiy guruh tuzganlikda gumonlanmoqda va bu guruh ta’qibiga uchraganlar bittama-bitta suhbatga chaqirtirilib, ulardan To’raqulov-Norqobilov ikkiligiga qarshi ko’rsatma olinmoqda. Harbiy prokuraturaning “alohida topshirig’i”ga ko’ra, ushbu jarayon doirasida Erkin Norqobilov va uning yaqin odami bo’lgan Orifjon Sattorovning o’ndan ortiq mas’uliyati cheklangan jamiyatiga tegishli avtotransport vositalari hibsga olingan.[1].
2. O’zbekiston MXX Tergov boshqarmasi sobiq tergovchisi, adliya polkovnigi Nodirbek To’raqulovning qudasi, Surxondayoda nom chiqargan boylardan biri Erkin Norqobilov va uning yaqinlariga tegishli bo’lgan o’nlab korxona tekshirilmoqda, uning mol-mulki xatlanmoqda.[2].
.Surxondaryolik bir tadbirkorning aytishicha, MXXning Surxondaryodagi bosh tergovchisi Nodir To’raqulovga qudaligi bois Erkin Norqobilovga bu viloyatda “hech kimning tishi o’tmagan”.
Yana shu tadbirkordan iqtibos: “Norqobilov shunaqa ham o’zidan ketgan ediki, unga prokuratura va militsiya xodimlari xizmat qilar va o’z navbatida ularning g’ayriqonuniy ishlariga qudasi, MXX zobiti “krisha” edi. Bir prokuratura tergovchisi Damas va Neksiyalarni to’ldirib, Norqobilovning Termiz tumanidagi ofisiga milliardlab so’m tashiganini o’zim ko’rganman. Bu ofisni ko’rsangiz hayron qolasiz, devorlari huddi turmanidek baland qilib qurilgan. Nodir To’raqulov ishdan ketganida bu tergovchi ham bir oy qamoqda yotib chiqdi. Lekin hozir yana bir tumanning prokuror o’rinbosari bo’lib ishlayabdi”. Iqtibos tugadi. [2].
3. O’zbekiston MXX Tergov boshqarmasi sobiq tergovchisi, polkovnik Nodir To’raqulovning otasi Dilmurod To’raqulovga qarashli “Poytug’ gaz to’ldirish korxonasi” (GNEZ)da tekshirish boshlandi.[2].
4. O’zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi xabariga ko’ra, mamlakat sobiq Bosh prokurori Rashidjon Qodirov hibsga olinib, unga nisbatan Jinoyat Kodeksining 165, 205, 210-moddalari bilan jinoyat ishi qo’zg’atilgan.
O’zbekiston Bosh prokuraturasida ishlaydigan va ismi aytilishini istamagan xodimning iddao qilishicha, bu jinoyat ishi doirasida “o’nlab mulozim so’roq qilinmoqda”.
“Davlat va xalq mulkini besh qo’llab og’ziga tiqqanlar ro’yhati hali uzun. Ularga ham sekin-sekin navbat keladi”, dedi Ozodlik suhbatlashgan bu mulozim.
5. O’zbekiston respublikasi Bosh prokuraturasi xabariga ko’ra, 26-fevral kuni Jamshid Fayziyev ustidan sobiq Bosh prokuror Rashidjon Qodirov ko’rsatmasiga binoan jinoiy ish qo’zg’atilgan.
Toshkent viloyatining sobiq prokurori, adliya katta maslahatchisi Jamshid Fayziyev 23 fevraldan 24 fevralga o’tar oqshomi Shayxontoxur tumanidagi hovlisidan prokuraturaning maxsus guruhi tarafidan qo’liga kishan, boshiga esa qop kiygizilib olib ketilgan.
6. O’zbekiston Bosh prokuraturaning uyushgan jinoyatchilik va korruptsiyaga qarshi kurash boshqarmasi sobiq boshlig’i Ulug’bek Xurramov Toshkent shahar prokurorining korruptsiya va iqtisodiy jinoyatlar bo’yicha sobiq o’rinbosari Mirag’lam Mirzayevlar ustidan ham jinoiy ish ochilgan.[3]
Boshqa qama-qamalr to’g’risida quyidagi foydalanilgan adabiyotlardan qo’shimcha ma’lumot olishingiz mumkin.[3,4(Zokirjon Almatov),5(Toymuraz Alimov),6(Mirag’lam Mirzayev).
Yana bu qama-qamalarga O’zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev korruptsiyani kamaytirish uchun to’ylarni ixchamlashtirish bo’yicha kampaniyani boshlab yubordi va hattoki, to’ylar to’g’risida qonun qabul qilishni ko’satma berdi. 2 mart kuni Navoiy viloyatiga safar qilgan O’zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev viloyat faollari bilan o’tkazgan yig’ilishida,”ertaga O’zbekiston Senati”ning davlat amaldorlarining to’y-hashamlariga borishini taqiqlovchi qarori chiqajagini bildirdi.
Prezident Shavkat Mirziyoyevdan iqtibos:-Mana ertaga qaror chiqadi, Bosh vazirdan, hokimdan boshlab ijroiya organi vakillarining to’y-marosimlarga borishi man etiladi. Choyxonalarda davlat mashinasini ko’rgan kunim, o’shalarni ishdan olib tashlayman, jazolayman. Iqtibos tugadi.[7]
Prezident Shavkat Mirziyoyev ma’ruzasidan yana iqtibos:-Birorta rahbar, mandan boshlab, tug’ilgan kuniniyam nishonlamaydi. Bo’ldi, u zamonlar o’tdi, odamlarning g’ashini keltiryabdi bu narsa, la’natini keltiryapti. Marosim ham, to’y ham rahbarlarsiz bo’ladi. Bosh vazir boradi g’o’ddayib hamma muovini bilan, hamma turadi… San o’sha 20 kilo go’shtning puliga kambag’alning uyini kraska qilib ber, uyiga televizor olib ber, noinsof. Iqtibos tugadi.
Korruptsiyaga qarshi kurash kampaniyasi marhum diktator Islom Karimov davrida ham olib borilgan edi. Faqat farqi shundaki, Shavkat Mirziyoyev prezidentligida qama-qamalarning ko’lami keng va eng yuqori, oliy hokimiyatdagi amaldorlargacha yetib bordi. To’ylarni ixchamlashtirish, amaldorlarning tug’ilgan kunlarini o’tkazishini ta’qiqlashi qat’iyroq va keskinroq amalga oshiriladiganga o’xshaydi. Mustaqil O’zbekistonning 26 yil korruptsiyaga qarshi kurash natijasi o’laroq O’zbekiston hamon dunyoning eng korruptsiyalashgan 20 davlatlari qatorida. Shavkat Mirziyoyevning bir yarim yillik O’zbekistonni boshqarishi davomida O’zbekistonda korruptsiya darajasi atigi 1 ballga yaxshilandi.[8,9]
Jahon tajribasiga ko’ra O’zbekiston dunyoning eng korruptsiyalashgan 20ta mamlakatlari qatoridan chiqib ketib, hech bo’lmaganda ikkinchi 50talik mamlakatlar qatoriga qo’shilishi uchun islohotlar amalga oshirilib, quyidagilar barataf qilinishi kerak:
2. Erkin, demokratik saylovlar orqali xokimiyat almashishi yo’q;
Nobel mukofoti laureati Barak Obama, Nelson Mandela, Roza Otunbayeva.
3. Erkin matbuot yo’q;
4. Siyosiy raqobat, kuchli demokratik muxolifat yo’q;
5. Mustaqil sud tizimi yo’q;
6. Davlat lavozimida ishlayotgan amaldorlar uchun daromad va mol mulk dekleratsiyasi yo’q va hokazo.
Hamma gap prezident Shavkat Mirziyoyev bu islohotlarni amalga oshiradimi?!
Abdujalil Boymatov
4-mart, 2018-yil
1. МХХнинг Сурхондарëдаги “уюшган жиноий гуруҳи” тергов қилинмоқда. 27.02.2018. ( https://www.ozodlik.org/a/turaqulov-norqobilov-mxx-jinoyat/29065880.html ).
2. Ҳибсга олинган МХХ полковнигининг оилавий бизнесида текшириш бошланди. 01.03.2018. ( https://www.ozodlik.org/a/mxx-nodir-turaqulov-dilmurod-gaz/29070863.html ).
3. Мирзиëев “ўғри” деб атаган Каримов маслаҳатчиси ҳибсга олинди.27.02.2018. ( https://www.ozodlik.org/a/prokuror-qamoq-qodirov/29065696.html ).
4. Собиқ Ички ишлар вазири Зокиржон Алматов яна вазирликка қайтди. 27.02.2018. ( https://www.ozodlik.org/a/zokirjon-almatov-general-iiv-mxx-inoyatov/29065384.html ).
5. Ўзбекистон қамоқхоналарининг собиқ куратори¸ МХХ полковниги қамоққа олинди. Toymuraz Alimov. 28.02.2018. ( https://www.ozodlik.org/a/mxx-qamoq-qiynoq/29067853.html ).
6. Тошкентни титратган прокурор Мирағлам Мирзаев ва оиласи қўлга олинди.01.03.2018. ( https://www.ozodlik.org/a/miraglam-mirzaev-mansur-abdurashid-mxx-prokuratura/29071128.html ).
7. Президент Мирзиëев коррупцияни камайтириш учун давлат амалдорларининг тўйга боришини тақиқлади (АУДИО). 02.03.2018. ( https://www.ozodlik.org/a/navoiy-prezident-toy-taqiq/29075428.html ).
8. Corruption Perceptions Index 2017.(https://www.transparency.org/news/feature/corruption_perceptions_index_2017 ).
9. Ўзбекистон дунëнинг энг коррупциялашган йигирмалигида қолмоқда. 22.02.2018. ( https://www.ozodlik.org/a/29056678.html ).